Γράφει ο Μιχάλης Καβουκλής
Ως έννοια και μόνο, η Ημέρα των Ευχαριστιών, όπως αποκαλείται στα ελληνικά, έχει τις ρίζες της στην προσπάθεια των Πουριτανών της Ευρώπης να καταργήσουν τις πολλαπλές εορτές μέσα στο έτος και να τις αντικαταστήσουν με κατά περίπτωση Εορτές/Ευχαριστίες προς τον Θεό, συνήθως συνδεδεμένες με τον θερισμό και την καλή σοδειά.
Το έθιμο φυσικά μεταφέρθηκε πέρα από τον Ατλαντικό, και αποτελεί μία από τις πιο διάσημες και απολαυστικές εορτές στις ΗΠΑ και τον Καναδά. Στις ΗΠΑ εορτάζεται κάθε τέταρτη Πέμπτη του Νοέμβρη και αποτελεί το μέσο μεταξύ του Halloween και των Χριστουγέννων, τη δίμηνη εορταστική περίοδο που τουλάχιστον εμπορικά τηρείται ευλαβικά στις ΗΠΑ.
Οι Ευχαριστίες ήταν σύνηθες έθιμο μεταξύ των αποίκων. Η ρομαντική ιστορική προσέγγιση θέλει την Ημέρα των Ευχαριστιών να μνημονεύει την καλή γειτονία και σύμπραξη μεταξύ ιθαγενών και αποίκων στο Plymouth της Μασαχουσέτης. Το έθιμο άρχισε να τηρείται και από άλλες κοινότητες, και μέχρι την Αμερικανική Επανάσταση ήταν ένας εκκοσμικευμένος εορτασμός ενός Λαού που ευχαριστεί τον Θεό για την καλή σοδειά, την ειρήνη, την πρόοδο, την ανεξαρτησία κ.ο.κ.
Ο εορτασμός γινόταν κάθε χρόνο συνήθως μετά από σχετική διακήρυξη του Κογκρέσου ή του Προέδρου και συχνά αφορούσε σημαντικά γεγονότα στην Αμερικανική Ιστορία, όπως νίκες σε πολέμους, ο Εμφύλιος Πόλεμος κ.ο.κ. Από το 1941, οπότε και με ομοσπονδιακό νόμο η Εορτή θεσμοθετείται, είναι επίσημη αργία, χωρίς ανάγκη για περαιτέρω νομικές διαδικασίες.
Ο εορτασμός φυσικά σημαίνει ένα μεγάλο και διευρυμένο τραπέζι με πλούσια αγαθά και παραδοσιακά γλυκά. Φυσικά κεντρικό σημείο είναι η παραδοσιακή γαλοπούλα, αλλά τα υπόλοιπα πιάτα εμπνέονται από εκείνο το περίφημο γεύμα ιθαγενών και αποίκων που μνημονεύσαμε παραπάνω, με ιδιαίτερη έμφαση σε γηγενή λαχανικά, ρίζες και φρούτα και αποκορύφωμα την κολοκυθόπιτα.
Στην πολυπολιτισμική Αμερική, η Ημέρα των Ευχαριστιών έχει εξελιχθεί σε μια διαθρησκευτική εορτή. Όπως, ήδη έχουμε πει οι ΗΠΑ μπορεί να είναι τυπικά κοσμικό και άθρησκο κράτος, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι άθεο. Έτσι, το μήνυμα των Ευχαριστιών, που έχει σχεδόν αποξενωθεί από το αρχικά χριστιανικό μανδύα του, βρίσκει πρόσφορο έδαφος και τηρείται και από τις άλλες θρησκευτικές κοινότητες, τους Εβραίους, τους Μουσουλμάνους ακόμη και τους Ασιάτες.
Βέβαια, το εμπορικό κομμάτι δεν είναι αμελητέο! Παραδοσιακά, η μέρα αυτή φιλοξενεί τεράστια events όπως η Παρέλαση των καταστημάτων Macy’s, δημοφιλή παιχνίδια αμερικανικού ποδοσφαίρου, τουρνουά μπάσκετ, τηλεοπτικά αφιερώματα. Επιπλέον, είναι από τις περιόδους με την μεγαλύτερη κίνηση ταξιδιωτών: ανήμερα και την επόμενη ημέρα (Παρασκευή) οι υπηρεσίες τις τηρούν επίσημα σαν αργίες, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια κλείνουν και δημιουργείται σταθερά ένα εορταστικό τετραήμερο.
Δεν λείπει, φυσικά και η κριτική. Και αυτή εναπόκειται κυρίως στο ότι στην πραγματικότητα ο Εορτασμός και η μυθολογία δημιουργίας του, πρακτικά υπεραπλουστεύει και παραποιεί την πραγματική σχέση των αποίκων με τους ιθαγενείς, προωθώντας μία ρομαντική εκδοχή συμβίωσης, όταν στην πραγματικότητα, οι ιθαγενείς υπήρξαν θύματα τραγικών πολέμων και μαζικών εξοντώσεων από τους αποίκους και τους εποίκους καθόλη τη διάρκεια της διαμόρφωσης των συνόρων των ΗΠΑ.
Το παρόν δημοσιεύθηκε πρωτότυπα στο τεύχος 69 του περιοδικού «Λωτός», στα πλαίσια της συνεργασίας του με το rhodes.online.
