Μπορεί το επιτυχημένο και υποδειγματικό μοντέλο με το οποίο, σα Δήμαρχος των Λειψών, αναδείξατε το νησί σε πρότυπο να εφαρμοστεί σε επίπεδο Περιφέρειας;
Βεβαίως. Πρέπει να μιλήσουμε για επιμέρους θέματα αναφερόμενοι στην περιφέρεια, πάντως οι Λειψοί αναπτύχθηκαν χωρίς να αλλάξει η νησιωτική τους φυσιογνωμία και αναδείχθηκαν ως ένας από τους καλύτερους προορισμούς στην Ευρώπη και ως εναλλακτικός προορισμός, ενώ το 2013 ο Δήμος Λειψών τιμήθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το Εθνικό Κέντρο Ανακύκλωσης, μέσα στους έξι πρώτους στην Ελλάδα, με τα μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης ανά κάτοικο.
Διαφωνείτε με την «μονοκαλλιέργεια του τουρισμού». Τι προτείνετε για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής μας;
Ο τουρισμός θεωρείται συγκριτικό πλεονέκτημα στις οικονομίες των νησιών. Σύμφωνοι, αρκεί να τον στηρίξουμε επάνω στην τοπική οικονομία και στη ντόπια παραγωγή. Όχι να εισάγουμε προϊόντα και να εξάγουμε υπηρεσίες. Αυτό το «όχι στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού» το είπα για πρώτη φορά το 1988 στα αναπτυξιακά συνέδρια επί ΠΑΣΟΚ. Ο στόχος και ο σχεδιασμός μας είναι η οικοδόμηση κοινωνιών 365 ημερών και όχι ενός, δύο, τριών μηνών. Ο πολίτης του ενός, δύο, τριών μηνών δεν είναι ενεργός
πολίτης, είναι πολίτης – μαριονέτα χωρίς ταυτότητα, που δεν μπορεί να παράξει ούτε οικονομία, ούτε βιώσιμη ανάπτυξη. Μερικές φορές μάλιστα μπορεί να παράξει και «βαρβαρότητα». Και εμείς έχουμε ανάγκη τους πολίτες και πρέπει να τους ενεργοποιήσουμε έτσι ώστε να σταματήσουν να συμπεριφέρονται σαν «πελάτες» της όποιας πολιτικής τάξης.
Η ισόρροπη ανάπτυξη είναι το μοντέλο που πρέπει να ολοκληρώσει κάθε νησί. Τα κενά του θα τα καλύψει διπλανό νησί ή συστάδα νησιών. Τα κενά των νησιών η επαρχία, της επαρχίας η νομαρχία, της νομαρχίας η περιφέρεια, της περιφέρειας το κέντρο, ενταγμένα όλα σε ένα εθνικό σχέδιο όπου θα δώσουμε ρόλους στα μικρονήσια, ενταγμένους στον περιφερειακό σχεδιασμό, σε ένα συνολικό εθνικό σχέδιο. Η κρίση στον τουρισμό προηγήθηκε κατά πολύ της οικονομικής κρίσης. Άρα λέω και εγώ: είναι δομική. «Δεν είναι στραβός ο γιαλός, στραβά αρμενίζουμε».
Ένα άλλο καυτό θέμα για τους νησιώτες είναι η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία. Τι μπορεί να κάνει γι’ αυτό η Περιφέρεια;
Για εμάς τους νησιώτες το πλοίο είναι όπως το τρένο και το λεωφορείο για τους πολίτες της ηπειρωτικής χώρας… Το ελληνικό Σύνταγμα και το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» λένε ότι η Πολιτεία πρέπει να διασφαλίσει «προσβασιμότητα-προσπελασιμότητα» στα κέντρα διοίκησης, οικονομίας και δημόσιων αγαθών (υγεία…) με το ελάχιστο κόστος. Είχα πει παλαιότερα ότι εάν λυθεί το ακτοπλοϊκό σε μια βάση «συνδυασμένων μεταφορών», όπου σε καθημερινή βάση και ο τελευταίος κάτοικος στο πιο απομακρυσμένο νησί του Αιγαίου να έχει πρόσβαση στα κέντρα διοίκησης, οικονομίας και δημόσιων αγαθών «θα απελευθερωθούν δυνάμεις στο Αιγαίο που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει». Η φράση «μετρό του Αιγαίου» γεννήθηκε από κάποιους ανθρώπους του Αιγαίου… Είναι δουλειά κάποιων ανθρώπων (μεταξύ των οποίων και εμού του ιδίου) που πονάνε το Αιγαίο κι έχουν δουλέψει πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα όσο κανένας. Η θέση της Δ/νσης Μεταφορών της Κομισιόν είναι: «Ποιος σας είπε ότι το ΕΣΠΑ δεν ενέκρινε την ένταξη του ‘κινητού μέσου’, δηλαδή του πλοίου, στην επένδυση για την ακτοπλοΐα; Αυτά είναι μυθεύματα των ελληνικών κυβερνήσεων. Το πλοίο, βασικό έργο υποδομής, αποτελεί συνέχεια του λιμανιού, όπως το βαγόνι και η ράγα του τρένου. Είναι δημόσιο αγαθό κ.λπ. Πρέπει να δημιουργήσουμε έναν ΟΣΕ ή ένα ΚΤΕΛ στη θάλασσα» (όλα αυτά, παρουσία δώδεκα δημάρχων της περιοχής μας σε αποστολή στις Βρυξέλλες).
Εμείς θα απαιτήσουμε το «μετρό του Αιγαίου» να μπει στο ΚΠΣ (ΕΣΠΑ), όπως μπήκαν και εκτελούνται ή εκτελέστηκαν: η Εγνατία Οδός, η Ιονία Οδός, η Εθνική Αθηνών – Θεσσαλονίκης, Πελοποννήσου κ.λπ. και εάν χρειαστεί, θα προσφύγουμε και στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Φτάνει πια ο εμπαιγμός. Τρία πράγματα πρέπει να γίνουν άμεσα:
1. Να κατοχυρωθεί νομοθετικά ο δημόσιος χαρακτήρας του «ακτοπλοϊκού».
2. Να καθοριστεί ένα ελάχιστο, δημόσιο συγκοινωνιακό δίκτυο.
3. Να συσταθεί ένας Εθνικός Φορέας Διαχείρισης του θαλάσσιου συγκοινωνιακού έργου και έπειτα ανοίγει ο δρόμος για το μεταφορικό ισοδύναμο!
Και για την Υγεία τι προτείνετε;
Πρέπει να καταλάβουμε τις στρεβλώσεις που δημιουργεί η «νησιωτικότητα» ως μόνιμο διαρθρωτικό πρόβλημα, πράγμα που αναγνωρίζουν προ πολλού το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το ελληνικό Σύνταγμα. Κάτι που ως ο «μακροβιότερος» δήμαρχος, όπως με λένε, στην Ελλάδα, προερχόμενος μάλιστα από ένα «μικρό νησί» το έχω βιώσει με τον πιο παράλογο τρόπο (δέκα τουλάχιστον φορές στα 28 χρόνια θητείας μου), είναι ότι η πρωτοβάθμια φροντίδα πρέπει να περάσει στην Α’βάθμια Τ.Α., η Β’βάθμια στην Περιφέρεια (Β’βαθμό Τ.Α.) και οι πανεπιστημιακές κλινικές κ.ά. στο υπουργείο Υγείας και στο κράτος.Το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» αναφέρεται σε «υπηρεσίες» όσο γίνεται πιο κοντά στον πολίτη. Μέσα από το 3ο και το 4ο ΚΠΣ κατασκευάστηκαν πολύ σημαντικές δομές Υγείας, με τη φιλοσοφία σε κάθε νησί να υπάρχει τουλάχιστον ένας γιατρός γενικής ιατρικής ή παθολόγος, δεύτερος ανειδίκευτος (αγροτικός) και ένας επικουρικός, δύο βασικά εργαστήρια (αιματολογικό, ακτινολογικό), που μαζί με τα άλλα εργαστήρια δίνουν τη δυνατότητα και στα κλιμάκια γιατρών του πλησιέστερου μικρού ή μεγάλου Κέντρου Υγείας ή νοσοκομείου να επισκέπτονται τα μικρά νησιά ώστε να μην ταξιδεύει ο κόσμος στα νοσοκομεία για απλά πράγματα, δεδομένου και του τεράστιου ελλείμματος στο ακτοπλοϊκό. Άρα και τα πλησιέστερα νοσοκομεία ή Κέντρα Υγείας θα πρέπει να διαθέτουν το ανάλογο ιατρικό προσωπικό ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και τις ανάγκες τους, πέραν των τοπικών. Το γεγονός ότι τα περισσότερα νησιά έχουν ελικοδρόμια για τις διακομιδές και κλιμάκια γιατρών εθελοντών από όλη την Ελλάδα που εκδράμουν κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου στα νησιά, έχει σώσει ζωές. Σημειωτέον ότι το ΕΚΑΒ δεν έχει προβλέψει όλα αυτά τα χρόνια και θαλάσσια μέσα μεταφοράς, παρά μόνο πτητικά, σε μια χώρα νησιωτική!
Όλο αυτό το σύστημα έχει καταρρεύσει, με αποτέλεσμα ο κόσμος να είναι σε απόγνωση και να σκέφτεται να εγκαταλείψει τα νησιά… Εμείς διεκδικούμε να επανέλθει η κατάσταση στην αρχική της μορφή, να διασφαλιστεί ένα ελάχιστο επίπεδο Υγείας και να δοθούν κίνητρα και διασφαλίσεις σε ιατρικό και άλλο προσωπικό ώστε να πάνενα υπηρετήσουν στα νησιά. Τα νησιά και οι κάτοικοί τους δεν είναι εδώ για να φυλάνε τις βίλες των τουριστών πάσης φύσεως. Η Αθήνα σχεδιάζει όλη την Ελλάδα σαν κοντινά ή πιο απομακρυσμένα προάστια του Λεκανοπεδίου της Αττικής. Το πώς θα περάσει καλά ο πολίτης του «κλεινού άστεως». Να δώσουν ρόλο στην Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού και σε θέματα Υγείας και το όποιο «νοικοκύρεμα» θα το δούμε από κοινού.
