Σάββατο, 15 Φεβρουαρίου, 2025
11.6 C
Rhodes
Αρχικήrhodes.onlineΑρθρογραφίαΈρευνα, Ανάπτυξη & Νησιωτικότητα: Μια Αναγκαία Σχέση

Έρευνα, Ανάπτυξη & Νησιωτικότητα: Μια Αναγκαία Σχέση

- Διαφήμιση -

Γράφει ο Ιωάννης Β. Παπαγεωργίου PhD
Διευθυντής Ερευνών του Rhodes Project ΚΣΕ

Είναι γνωστό ότι είναι λίγες οι λέξεις με έλλειψη προσήμου. Πέρα από φορείς νοημάτων, οι
λέξεις επιπλέον επισημαίνουν διαθέσεις, στάσεις και κοσμοθεωρίες κρυμμένες ανάμεσα στα γράμματά τους. Ο χαρακτηρισμός του ίδιου προσωπου ως “μαύρου”, “νέγρου” ή “αφροέλληνα” επισημαίνει κάθε φορά τη διαφορετική προδιάθεση του εκάστοτε ομιλητή. Σήμερα, το ρεπερτόριο αυτών των “καλών” και των “κακών” λέξεων εμπλουτίζεται συνεχώς, όχι πάντα χωρίς αντιδράσεις.

Και αυτές οι αντιδράσεις οφείλουν να τονιστούν, γιατί καταδεικνύουν ότι η δυναμικότητα
της σημασιολογίας είναι, εν τέλει, η συνισταμένη των κοινωνικών δυνάμεων. Οι σημασίες
των λέξεων και τα κρυφά τους πρόσημα αλλάζουν, όσο δυναμικά αλλάζουν και οι κοινωνίες.
Χαρακτηριστική περίπτωση μιας τέτοιας πολυ-σήμανσης είναι η αγγλική λέξη «insularity» και μάλιστα σε τουλάχιστον δύο επίπεδα. Σε πρώτο επίπεδο, μπορεί κανείς να την προσεγγίσει, και αντίστοιχα να τη μεταφράσει στα Ελληνικά, ως «απομόνωση». Το προφανές πρόσημο, σε δεύτερο επίπεδο, είναι αρνητικό: Το νησί ως απομονωμένος και ασύνδετος τόπος, μια γεωγραφική ασυνέχεια που εμποδίζει την επικοινωνία. Ωστόσο, μπορεί κανείς να επιλέξει την προσέγγιση της «νησιωτικότητας».

Η διαφορά ανάμεσα στις δύο εκδοχές είναι ότι η δεύτερη, και λιγότερο διαδεδομένη στα Αγγλικά, υπογραμμίζει την ανάγκη άρσης της κατάστασης απομόνωσης, με προφανές θετικό πρόσημο. Αυτή η πολυ-σήμανση αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση συμπύκνωσης μιας σύγκρουσης εννοιών που διαμορφώνεται σε δημόσιες πολιτικές. Από τη μία μεριά στέκουν οι πολιτικές θετικών διακρίσεων, όπως μοριοδοτήσεις μεταθέσεων, χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές. Μαζί με αυτές εμφανίζονται και οι δάνειες νοηματοδοτήσεις, όπως αυτή της σχέσης κέντρου και περιφέρειας, οι οποίες συνήθως οδηγούν σε ευφυολογήματα όπως ότι τα νησιά δεν είναι το «τέλος του κέντρου» αλλά το σημείο από όπου «το κέντρο ξεκινά». Ωστόσο, η νησιωτικότητα είναι κάτι πολύ περισσότερο από την περιφέρεια του κέντρου. Οι νησιώτες το γνωρίζουν πάρα πολύ καλά: Εδώ η καθυστέρηση επικοινωνίας με το κέντρο λόγω απόστασης, μετατρέπεται πολύ συχνά σε πλήρη και πολυεπίπεδο αποκλεισμό επικοινωνίας.

- Διαφήμιση -

Η αντίπερα έννοια όμως της νησιωτικότητας, η οποία επιβάλλει την επικοινωνία και τη δικτύωση, όταν φτάνει στη φάση της δημόσιας πολιτικής στέκεται αμήχανη μπροστά στην «έλλειψη εργαλείων». Πώς μπορεί η προτροπή για επικοινωνία να μετουσιωθεί σε δημόσια πολιτική με πραγματικούς όρους; Την εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης η επικοινωνία καθίσταται πλέον «ά-τοπη». Οι τηλεδιασκέψεις, η ηλεκτρονική τραπεζική, το διαδίκτυο των πραγμάτων, ο απομακρυσμένος έλεγχος και διαχείριση, η τεχνητή νοημοσύνη και φυσικά η τηλεργασία ήδη διαμορφώνουν μια κατάσταση στην οποία ο χώρος σταδιακά δεν προσδιορίζει εξελίξεις, δεν καθορίζει γεγονότα, δεν επιβάλλει αποφάσεις. Η προσωπική και κοινωνική ενδυνάμωση μέσα από την τεχνολογία έχει ήδη αρχίσει να αφήνει το αποτύπωμά της γύρω μας.

Σε αυτο το πλαίσιο, αν η προτροπή της επικοινωνίας που εμπεριέχεται στην έννοια της νησιωτικότητας πρέπει να μετουσιωθεί σε δημόσια πολιτική, τότε αυτή δεν είναι άλλη από την προώθηση της έρευνας και της ανάπτυξης καινοτομίας. Καινοτομία η οποία θα επιτρέψει περαιτέρω την επικοινωνία των νησιών, όχι πλέον με το κέντρο αλλά με τον κόσμο. Γιατί, ακριβώς λόγω των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνολογία, το κέντρο, η περιφέρεια και το νησί χάνουν την χωρική τους έννοια. Αν ένας «ψηφιακός νομάς» μπορεί να δουλέψει σε ένα οποιοδήποτε νησί, γιατί όχι και ένας νησιώτης;

Αν, λοιπόν, επιλέξουμε τη νησιωτικότητα και όχι την απομόνωση για τη ζωή μας, τότε η έρευνα, η τεχνολογική ανάπτυξη και η καινοτομία δεν αποτελούν πια το ερώτημα στη δημόσια σφαίρα. Αντίθετα το σύγχρονο διακύβευμα είναι, αν τα νησιά μας έχουν καταστεί καταναλωτές ή παραγωγοί καινοτομίας.

 

- Διαφήμιση -
Προηγούμενο άρθρο

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Διαβάστε ακόμη στο rhodes.com.gr

Σχετικά άρθρα